Herdenken
“Vanaf welke leeftijd doen jullie dat?” en “Wat vertel je dan?”
Naar aanleiding van foto’s die ik plaatste van ons bezoek aan de Airborne Begraafplaats in Oosterbeek kreeg ik van diverse mensen via mail, WAP, Twitter en Facebook min of meer dezelfde vragen. Ik zal ze hier kort beantwoorden, maar kom er later uitgebreid op terug.
1. Geschiedenis als hoeksteen van ons onderwijsmodel
Om een beetje kaas te maken van wat we doen, is het handig om te begrijpen dat wij geschiedenis hebben gekozen als leidraad voor de manier waarop we ons thuisonderwijs ingericht hebben. Over die rol van geschiedenis in ons onderwijsmodel en het waarom schreef ik eerder deze post. Wij gebruiken alle facetten van de geschiedenis, maar omdat het hier specifiek over herdenken gaat zoom ik daar op in.
2. Vanaf welke leeftijd
Vanaf de geboorte, want vrijheid is het meest relevante dat we hebben. Dat klinkt misschien vaag of bruut, maar voor ons is het zo. Vanaf de geboorte hebben we Sofia meegenomen in de historie, de mooie dingen, maar ook de zwarte pagina’s. Betekent niet dat we voor haar tiende (ze is nu 8) met haar door een concentratiekamp lopen, maar wel dat dood en verderf (helaas) onderdeel zijn van het leven.
We gebruiken voor de overdracht boeken, verhalen, bordspellen en muziek en bezoeken relevante plaatsen. En als we het over vrijheid hebben, dan hebben we het natuurlijk over de schrijver/schilder/staatsman/levensgenieter die de wereld in het holst van de nacht inspireerde tot buitengewone daden en zonder wie Duits vandaag geen keuzevak was geweest. 
We bezochten het graf van Churchill toen Sofia twee was. Toen was het voor haar een leuke wandeling over een klein kerkhof bij een heel klein kerkje. Ze speelde daar met de ketting, genoot van de bloemen en de vlinders. Ze had toen geen idee van Churchill, oorlog en weet ik wat. Maar bovenstaande foto (en soortgelijke andere) en films uit die tijd geven nu veel haakjes in verhalen die we vertellen of bij boeken die we lezen.
3. Wat vertel je dan?
Alles, maar ik hou het zo klein mogelijk, dus bij 1 persoon. Het moet behapbaar zijn. Een hongerwinter zegt zo’n jong mens weinig, maar een leeftijdsgenootje die in de sneeuw op zoek moet naar eten is iets dat aanslaat.
Zo’n herdenking als Oosterbeek staat bij ons niet op zichzelf. We lezen relevante boeken, vertellen verhalen, spelen bordspellen en maken passende muziek. Zo’n kaarsje op een kerkhof is dus een schakeltje in een heel programma. Ik zal binnenkort een uitgebreide blog wijden aan een thema, met een gedetailleerd voorbeeld.
4. Niet alleen geschiedenis natuurlijk
Het verleden brengt ons natuurlijk bij het heden. En ook daar zoeken we dan kleine dingen die behapbaar zijn voor een jong mens en die een raakvlak hebben. En daar doen we dan heel bewust iets mee.
Dit zijn jaar we bijvoorbeeld druk geweest met die vergeten oorlog in het oosten van de Oekraïne, de geboortegrond van Sofia’s moeder. We vonden de ‘Herten van de Kerstman’: talloze vrijwilligers die kinderen in dat oorlogsgebied een leuk cadeautje brengen (door bij 20 graden onder nul, door sneeuwstormen in oorlogsgebied duizenden kilometers te rijden). We lazen brieven van die kinderen en bespraken het leven daar, op dit moment. De gesprekken met Sofia over die oorlog in het oosten van Oekraïne waren de bron voor deze column trouwens.
5. Relevante films
Holten: Hier liggen Canadezen begraven die in Nederland omkwamen. Onze woonplaats Zwolle is net als een groot deel van Nederland bevrijd door Canadezen en met een straat vernoemd naar de eerste bevrijder om de hoek, geeft dat veel haakjes.
Amersfoort: bij Kamp Amersfoort vind je het Russisch ereveld. Aangezien de familie half Russisch is, een must voor ons. Sowieso interessant om te weten hoe die duizend dode Russen in Nederland zijn terechtgekomen, want met 27 miljoen doden in vier jaar hebben die Russen nogal wat tranen voor onze vrijheid gelaten. Geschiedenis, herkennen en het vieren van de vrijheid is een vast onderdeel van wat we doen, ook als we in Rusland zijn. Zelfs op een rommelmarkt vind je daar haakjes voor een inspirerend verhaal.